Ενεργειακή συνεισφορά της επένδυσηςΒάσει τής τρέχουσας ενεργειακής ζήτησης στην Ελλάδα, καθώς και της ετήσιας αύξησής της, ένας σύντομος υπολογισμός, που λαμβάνει υπ’ όψη:
1. τις ανάγκες τού δικτύου σε μεγαβάττ (MW) και μεγαβαττώρες (MWh),
2. το μέσο αιολικό δυναμικό των Ευρυτανικών κορυφών,
3. τις αποδόσεις των ανεμογεννητριών συναρτήσει τού δυναμικού αυτού,
4. τους οικονομο-τεχνικούς παράγοντες των επενδύσεων, δηλ. τις περιόδους απόσβεσης και κερδοφορίας των επενδύσεων, όπως και τα οικονομικά και άλλα οφέλη που θα εξασφαλίσουν αυτές στην Τοπική Αυτοδιοίκηση που θα τις υποδεχθεί,
5. τις αναμενόμενες αλλά και τις εκ’ πείρας έκτακτες επιδράσεις τους στο Ευρυτανικό περιβάλλον, που θα προκληθούν από τα συνοδά έργα, τις υποβαθμίσεις δασών, την ανάπτυξη υποδομής μέσης τάσης
6. τις δυνατότητες εναλλακτικών σχεδίων ολοκληρωμένης ανάπτυξης, με φυσιογνωμία ήπια αλλά καινοτόμα και σύμφυτη με το χαρακτήρα τού τόπου,
θα διαπιστώσουμε ότι:
σύντομα, τα αιολικά αυτά πάρκα δε θα επαρκούν ως προς την ισχύ και ενέργεια που θα παρέχουν ως ΑΠΕ στο ηλεκτρικό σύστημα και θα χρειάζονται και άλλες ενεργειακές επενδύσεις, οι οποίες θα δρομολογούνται ήδη με τα υπόλοιπα αιολικά πάρκα (και όχι μόνο), στις άλλες περιοχές της χώρας, χωρίς να έχει αποσυρθεί από την υπηρεσία καμία ρυπογόνος μονάδα. Η ανεπάρκεια αυτή
οφείλεται, κυρίως, στις σπατάλες των αστικών κέντρων. Δηλαδή, θα καταλήξουμε να αφαιμάσσουμε και να αλλοιώνουμε όλες τις περιοχές της χώρας που μπορούν να παρέχουν προσωρινές καλύψεις στα αναίσθητα και σπάταλα αστικά κέντρα, ακυρώνοντας ταυτόχρονα τις ελάχιστες περιοχές πράσινης ανάπτυξης που μας έχουν απομείνει ! Και αυτή η πραγματική πράσινη υποβάθμιση γίνεται στο όνομα της πράσινης ανάπτυξης !
η Τοπική Αυτοδιοίκηση θα ωφεληθεί οικονομικά, σε μία περίοδο που η οικονομική ρευστότητα είναι αναγκαία για όλες τις κοινωνικές ομάδες. Θα υποστεί, όμως, εκτεταμένη αλλαγή τού παρθένου φυσικού τοπίου και του χαρακτήρα του για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, άνω των 20 ετών. Κανείς δεν έχει κάνει λόγο για το πώς και από ποιον θα απεγκατασταθούν οι ανεμογεννήτριες, όταν καταστούν επενδυτικά άχρηστες. Κανείς δεν συνέκρινε τους χρόνους αναπλήρωσης της δασικής βλάστησης και τού τοπίου, εάν μπορεί να αναπληρωθεί ως έχει, με τους χρόνους ζωής των επενδύσεων. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση θα μπορέσει να υλοποιήσει κάποια αναπτυξιακά της σχέδια, αλλά χωρίς ουσιαστική άποψη για τη μεγάλης κλίμακας ανάπτυξη τού τόπου, συμμορφούμενη στους κεντρικούς σχεδιασμούς, οι οποίες δεν την έχουν ευνοήσει και ιδιαίτερα έως τώρα.
Το αποτέλεσμα θα είναι να έχουν υποβαθμιστεί ανεπανόρθωτα πολλές περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, για να εξυπηρετήσουν τα εξής :
o μία ενεργειακή προσθήκη στο ηλεκτρικό σύστημα με αξία μικρή και βραχυπρόθεσμη, η οποία αποδεικνύεται ανεπαρκής.
o την εθνική επίδοση στη διείσδυση των Α.Π.Ε..
o τα μεγάλης κλίμακας έργα που συντηρούν τους δείκτες της οικονομικής ανάπτυξης. Με τέτοια έργα εγκατάστασης αιολικών πάρκων, διατηρείται σε υψηλό βαθμό η μόχλευση που προκαλούν οι κοινοτικές επιδοτήσεις και η διοχέτευση χρημάτων σε τεχνικά έργα, καθώς και η συντήρηση των εταιρειών εγκαταστατών.
Οι αιολικές εγκαταστάσεις, λόγω της μεταβαλλόμενης φύσης των ανέμων, λειτουργούν πάντα επικουρικά ως προς τις θερμικές και συμβάλλουν με μονοψήφια ποσοστά στην ενεργειακή επάρκεια κάθε χώρας. Η εμπειρία χωρών του εξωτερικού, οι οποίες έχουν τεράστιες εγκαταστάσεις αιολικών πάρκων, όλες σε σημεία που δεν προσβάλλουν περιοχές με φυσική ομορφιά, υποδεικνύει δυσαναλογία ζημιών προς οφέλη, συνυπολογίζοντας όλους τους παράγοντες που επηρεάζονται από την εγκατάσταση και τη λειτουργία των ανεμογεννητριών: τον ενεργειακό, τον οικονομικό, τον περιβαλλοντικό, τον κοινωνικό κ.λπ. Και όλα αυτά κυρίως σε επίπεδες εκτάσεις !
Φυσιογνωμία του τόπου
Οι επιλέξιμες από το υπουργείο για εγκατάσταση ανεμογεννητριών Ευρυτανικές περιοχές, παρά την έλλειψη ακόμη και βασικών υποδομών, παρουσιάζουν δυναμική ήπιας τουριστικής ανάπτυξης, με φυσιογνωμία πολύ παρόμοια με αυτή των Ευρωπαϊκών θερέτρων, αλλά με σαφώς εκφρασμένες τις ιδιαιτερότητες του Ευρυτανικού τοπίου και της Ευρυτανικής παράδοσης. Ο όλος χαρακτήρας των περιοχών αυτών δεν ταιριάζει καθόλου με την προοπτική εγκατάστασης ζωνών παραγωγής ενέργειας που αλλοιώνουν αισθητά τη φυσιογνωμία του τόπου. Πόσω μάλλον όταν αναφερόμαστε σε περιοχές ιδιαίτερου αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, όπως είναι τα Κοκκάλια.
Αντί να βλέπουμε να γίνεται λόγος και να σχεδιάζονται υποδομές και δράσεις που θα οδηγήσουν το παρθένο Ευρυτανικό περιβάλλον στο δικό του, ιδιαίτερο τρόπο ανάπτυξης, βλέπουμε σπουδή να εκμεταλλευτούμε το – μάλλον μέτριο, κατά μέσο όρο – αιολικό δυναμικό όλων (!) των κορυφογραμμών του για να δώσουμε έργα στο νομό. Λες και δε θα μπορούσαν να υπάρξουν μικρότερα έργα, τοπικού αλλά και ευρύτερου χαρακτήρα, πολλαπλάσια όμως σε αριθμό, που θα έδιναν εργασία και τεχνογνωσία σε πολύ περισσότερους ανθρώπους και θα ανέπτυσσαν ομορφαίνοντας τον τόπο, αντί να πλουτίσουν μία ή δύο εταιρείες και ισάριθμα γραφεία αλλοιώνοντας το χαρακτήρα τού Ευρυτανικού περιβάλλοντος.
Τα κατά καιρούς δημοσιευμένα κείμενα νομοσχεδίων αναδεικνύουν το πρόβλημα της γήρανσης της Ελληνικής επαρχίας και της ανεργίας και έλλειψης ελκυστικότητας για τους νέους, που παρουσιάζουν, σε έντονο βαθμό, περιοχές όπως η Ευρυτανία. Εντοπίζουν την ιδιαίτερη γεωμορφολογία της χώρας ως καθοριστικό παράγοντα για το, εξαιρετικής ποιότητας, φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον της, το οποίο μπορεί να αποτελέσει το συγκριτικό πλεονέκτημα της αναπτυξιακής πορείας της χώρας. Επισημαίνουν την ιδιαίτερη σημασία που δίνεται στην ήπια ανάπτυξη και όχι στην ανάπτυξη μέσω αντικρουόμενων δράσεων. Επίσης, εντοπίζουν το πρόβλημα της ισχνής επιχειρηματικότητας στην περιφέρεια, η οποία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από μεγάλες επιχειρήσεις του κέντρου, ενώ το τρέχον ΚΠΣ τής Ε.Ε. εστιάζει ακριβώς στην επιχειρηματικότητα των περιφερειών. Ευνοείται ή όχι η αυτογενής και καινοτόμα επιχειρηματικότητα με τέτοιου είδους αναπτυξιακά σχέδια ;
Η αλληλεπίδραση των αιολικών πάρκων και των έργων τουριστικής υποδομής είναι αμφίσημη: άλλες φορές και για άλλους εμφανίζεται να συγκρούεται και άλλες όχι. Οπωσδήποτε, όμως, ένα μεγάλο αιολικό πάρκο σε κορυφογραμμή, που δεσπόζει από πολύ μακριά στον ορίζοντα, θυμίζει στον επισκέπτη ότι δε βρίσκεται σε ένα παρθένο ορεινό περιβάλλον αλλά σε ένα ωραίο ορεινό περιβάλλον (η πλειοψηφία των δασών θα παραμείνει) χρησιμοποιούμενο κατά βούληση για τεχνολογικές εγκαταστάσεις. Αυτό μπορεί να ακούγεται αναπτυξιακά ωραίο, αλλά δεν είναι η Ευρυτανία, τουλάχιστον έως τώρα. Η Ευρυτανία είναι ένα παρθένο ορεινό φυσικό περιβάλλον, με ισχυρή κοινωνική, πολιτιστική και λειτουργική παράδοση, ανέγγιχτο από τις ανθρώπινες επεμβάσεις των τελευταίων δεκαετιών. Αυτό είναι που διαφοροποιεί την Ευρυτανία από τα άλλα μέρη. Αυτό είναι που της δίνει τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της και υποδεικνύει το δρόμο που πρέπει να ακολουθήσει η ήπια ανάπτυξη στο νομό. Αντίθετα, μεγάλες εγκαταστάσεις υποβάλλουν σε όλους και κυρίως στους ντόπιους την ψυχολογία της υποταγής του φυσικού περιβάλλοντος στις ανθρώπινες επεμβάσεις. Το ιδιαίτερου φυσικού κάλλους παρθένο τοπίο της φωνάζει για ήπια ανάπτυξη, που θα το καταστήσει αντάξιο (και καλύτερο) των θερέτρων των Άλπεων, όχι μόνο ως τουριστικό προορισμό αλλά και ως ένα από τα τελευταία αμιγώς παρθένα ορεινά περιβάλλοντα, καταφύγιο σωματικής και πνευματικής ανάτασης των ανθρώπων, μήτρα πρωτοπόρων επιχειρήσεων ήπιας ανάπτυξης, κέντρο άσκησης και αθλητισμού όλων των ηλικιών και ό,τι άλλο επιθυμούν οι κάτοικοί του και οι ειδικοί που το νοιάζονται.
Στάση αρμοδίων
Η σπουδή αφιέρωσης της Ευρυτανίας στην εγκατάσταση αιολικών πάρκων, είναι ένδειξη ότι η επιστήμη και η αυθεντία των αρμοδίων εξαντλούνται στην τρέχουσα νοοτροπία θυσίας του περιβαλλοντικού κεφαλαίου στο βωμό της εργολαβικής δραστηριότητας και της συμμόρφωσης με τις επιταγές του κεντρικού σχεδιασμού της Ε.Ε.. Λείπει το περιβαλλοντικό συναίσθημα, λείπει και η περιβαλλοντική λογική, αλλά λείπει και η λογική συνδυαστικής περιβαλλοντικής, ενεργειακής και οικονομικής ανάπτυξης. Είναι υποκριτικό να χρησιμοποιείται η ισχύουσα νομοθεσία για να καλύψει έργα που πιθανόν να αλλάξουν άρδην τα μελλοντικά δεδομένα ολόκληρων νομών. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, χρειάζεται η πρόνοια καινούριων νομοθετημάτων, τα οποία θα απεικονίσουν και καλύψουν τη μελλοντική και όχι την παρούσα κατάσταση. Χρειάζεται, επίσης, καινοτομία για τον συγκερασμό της παραδοσιακής φυσιογνωμίας κάθε τόπου με τα σχεδιαζόμενα αναπτυξιακά έργα, καινοτομία που είναι παντελώς απούσα στην περίπτωση της Ευρυτανίας.
Όσο για την ανάλογη νομοθετική κάλυψη άλλων περιοχών, εάν κοιτάξουμε προσεκτικά τους χάρτες περιοχών εθνικού φυσικού πλούτου του χωροταξικού, θα διαπιστώσουμε ότι πολλές από τις χαρακτηρισμένες ως περιοχές εθνικού φυσικού πλούτου είτε καίγονται (Γράμμος, Ταΰγετος, Πάρνωνας), είτε μολύνονται από ανθρώπινες δραστηριότητες (Κορώνεια, Αμβρακικός) είτε δέχονται αφόρητες και επικίνδυνες «αναπτυξιακές» πιέσεις (Αστακός, Ζάκρος, Παρνασσός, παράλια Ηλείας). Αυτό αποτελεί ισχυρή ένδειξη ότι κάθε τέτοια περιοχή αντιμετωπίζει μεγάλες πιέσεις περιβαλλοντικής υποβάθμισης, επειδή δεν την έχουν αγγίξει ακόμη οι τρέχουσες αναπτυξιακές και επενδυτικές λογικές και συνήθειες. Συνήθως, δεν υπάρχει κανένας σχεδιασμός που να λαμβάνει υπ’ όψη τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της, τις ανάγκες και τα σχέδια των κατοίκων της ή την ευθύνη που έχει το κράτος να δρα προστατευτικά και ενθαρρυντικά στην περιφερειακή ανάπτυξη αλλά και να χαλιναγωγεί οποιονδήποτε δε σέβεται την ομορφια τού κάθε τόπου. Το κράτος δίνει την εντύπωση ότι εκπληρώνει συνεπώς (και, σε αρκετές περιπτώσεις, αξιέπαινα) τις περιβαλλοντικές του υποχρεώσεις ως διαχειριστής του εθνικού περιβαλλοντικού πλούτου, αναδεικνύοντας, όμως, τον οικονομικό-αναπτυξιακό χαρακτήρα του, με στοχοποίηση των περιοχών αυτών ως υψηλού ενδιαφέροντος για τους επενδυτές των αναπτυξιακών έργων, για διάφορους λόγους, χωρίς τελικά να μπορεί να τις προστατεύσει αποτελεσματικά. Υπό το πρίσμα αυτό, οι αξιέπαινες κρατικές κινήσεις σε χαρακτηρισμούς και άλλων περιοχών εθνικού φυσικού πλούτου (π.χ. Τζουμέρκα, Πρέσπες, Κάρπαθος) κινδυνεύουν να αποδειχτούν άνοιγμα των ασκών του «αναπτυξιακού» Αιόλου για τις περιοχές αυτές.
Αντιπρόταση της Ο.Ε.Σ
Οι Ευρυτάνες δικαιούνται να ζητήσουν από το κράτος να κηρύξει όλη την Ευρυτανία ή μεγάλο μέρος της προστατευόμενη περιοχή εθνικού πλούτου, ήπιας αειφόρου ανάπτυξης, πρότυπων και καινοτόμων πράσινων επενδύσεων, δράσεων αποκατάστασης του περιβάλλοντος και του ενεργού πληθυσμού, με λίγα λόγια ένα εθνικό πάρκο φυσικής ομορφιάς, παραδοσιακού πολιτισμού και αειφορίας.
Εάν σχεδιάσουμε σωστά την ενεργειακή αειφορία του τόπου, θα διαπιστώσουμε ότι μπορούν να δημιουργηθούν δημοτικές μικρές αιολικές, φωτοβολταϊκές, γεωθερμικές κ.ά. επενδύσεις (με κοινοτική χρηματοδότηση, εάν αυτό είναι δυνατό), χωρίς περιβαλλοντικές επεμβάσεις, οι οποίες μπορούν να καταστήσουν τους Ευρυτανικούς οικισμούς ενεργειακά αυτόνομους. Έτσι, θα συνεισφέρουν έμμεσα αλλά πραγματικά και σε εθνικό επίπεδο, δίνοντας το παράδειγμα σε όλη τη χώρα. Επιπλέον, θα καταστήσουν την Ευρυτανία συνδυασμό φυσικού κάλλους και καθαρής ενέργειας με το σωστό τρόπο και θα την καταστήσουν θέρετρο–πρότυπο Ευρωπαϊκής εμβέλειας. Οι τοπικές εγκαταστάσεις θα απαιτούν συντήρηση και τεχνογνωσία, την οποία θα κερδίσουν (και) οι Ευρυτάνες επιστήμονες, εργολάβοι και τεχνίτες.
Πέρα από αυτά και αντίθετα από τη μέχρι τώρα λογική, εμείς μπορούμε να προτείνουμε ενεργειακές εγκαταστάσεις μεγάλης ισχύος, βάσει της αρχής εγγύτητας παραγωγής και κατανάλωσης. Η μέχρι τώρα πρακτική των εταιρειών ηλεκτρισμού αναγκάζει τη χωροθέτηση των μονάδων παραγωγής ενέργειας κοντά είτε στα κοιτάσματα καυσίμων είτε στις οδούς πρόσβασης σε αυτά, ανεξάρτητα από τη θέση των καταναλώσεων, με αποτέλεσμα να χρειάζονται εκτενή δίκτυα διανομής. Επειδή η φύση των ΑΠΕ είναι η μοναδική που ευνοεί ακριβώς τη λογική εγγύτητας παραγωγής και κατανάλωσης, λόγω δυνατότητας διανομής των ενεργειακών εγκαταστάσεων, εμείς θα προτείνουμε, αντί για τα αιολικά πάρκα στις ορεινές περιοχές φυσικού κάλλους, την εγκατάσταση εκτενούς δικτύου ενεργειακών μονάδων ΑΠΕ κοντά ή εντός των αστικών ιστών και των βιομηχανικών περιοχών. Τρεις προτάσεις μπορούν να μελετηθούν άμεσα:
- αιολικά ή Φ/Β πάρκα κοντά στη λίμνη, με σκοπό η ισχύς τους να κάνει πραγματικότητα την αντλησιοταμίευση, δηλ. τη συνεχή χρήση του ΥΗΣ Κρεμαστών και την επανάντληση νερού από τα κατάντη στα ανάντη, δηλ. μέσα στη λίμνη, ώστε οι ίδιες ποσότητες νερού να επαναχρησιμοποιούνται, όσο είναι δυνατόν, για την παραγωγή ηλεκτρικής ισχύος, αντί για την αποσπασματική ηλεκτρική ισχύ των ανεμογεννητριών.
- παράκτια ή υπεράκτια αιολικά πάρκα, κοντά στα αστικά κέντρα, τα οποία θα εκμεταλλευτούν το πολύ μεγαλύτερο και σταθερότερο αιολικό δυναμικό του Αιγαίου.
- φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις στις ταράτσες των οικοδομών των αστικών κέντρων. Μην ξεχνάμε ότι, με την ηλιοφάνεια της Ελλάδας, τα Φ/Β αποδίδουν σχεδόν συνεχώς ένα μεγάλο ποσοστό τής ονομαστικής τους ισχύος.
Ως συνέχεια του διαλόγου και για να αποδείξουμε ότι μπορούμε να αντιπροτείνουμε ολοκληρωμένο σχέδιο αειφόρου ανάπτυξης του νομού, καλούμε τους αρμόδιους φορείς σε αναπτυξιακό διάλογο και στην προσαρμογή των σχεδιασμών τους στα δικά μας σχέδια, ώστε και η Ευρυτανία να τύχει της ανάπτυξης που θέλουμε, και οι ΑΠΕ να εγκατασταθούν με τη μορφή που θέλουν οι Ευρυτάνες, αλλά και οι εγκαταστάτες – μελετητές να εκτελέσουν τις επενδύσεις τους καινοτομώντας βάσει των δικών μας ή των κοινών μας σχεδίων.
Κείμενο προτάσεων, που απευθύνεται από την Ο.Ε.Σ .
Για να αποδείξουμε ότι είμαστε αντικειμενικοί στις κρίσεις μας, μπορούμε να κάνουμε τα εξής:
1. Να προσκαλέσουμε στελέχη τού υπουργείου και να τους ζητήσουμε να μας εξηγήσουν γιατί προορίζουν την Ευρυτανία για τόπο εγκατάστασης τόσων πολλών αιολικών πάρκων (και υδροηλεκτρικών), ποια είναι τα σχέδια και τα είδη ανάπτυξης που έχουν (όχι κατά νου αλλά) εκπονήσει για τον τόπο, ποιο είναι το μέλλον που του επιφυλάσσουν.
2. Να προσκαλέσουμε τον πρώην δήμαρχο του χωριού Ανάβρα Μαγνησίας, για να μας αναλύσει τους τρόπους δράσης του, το πώς και κατά πόσο συνέβαλε το εκεί αιολικό πάρκο στην ανάπτυξη του τόπου, λαμβάνοντας φυσικά υπ’ όψη τις ομοιότητες και τις διαφορές των δύο τόπων, ώστε να μπορέσουν όλοι να σχηματίσουν μία αντικειμενική άποψη και να συγκρίνουν σωστά. Να προσκαλέσουμε τους τοπικούς άρχοντες και από άλλα μέρη τής Ελλάδας που έχουν καινοτομήσει και πρωτοπορήσει, για να μας αναλύσουν πώς διέγνωσαν τις ιδιαίτερες ανάγκες και τα πλεονεκτήματα τού τόπου τους. Να σχηματίσουμε ένα ενιαίο δίκτυο τής ‘Κοινωνίας των πολιτών’ όλων των τόπων τής χώρας που δέχονται ανεπιθύμητες πιέσεις και επιθυμούν άλλα είδη ανάπτυξης από αυτά για τα οποία ο κεντρικός σχεδιασμός τής εξουσίας τους προορίζει. Θα αποδείξουμε έτσι ότι το πρόβλημά μας δεν είναι τοπικό αλλά Πανελλήνιο και αφορά τα στελέχη τής κεντρικής εξουσίας και όχι εμάς.
3. Να στρατεύσουμε όσους από τους Ευρυτάνες και μη επιστήμονες ενδιαφέρονται να συνεργαστούν στο πρώτο ολοκληρωμένο σχέδιο ανάπτυξης ενός ολόκληρου νομού και να εκπονήσουμε τα δικά μας σχέδια ανάπτυξης, να εκπονήσουμε μελέτες σκοπιμότητας και βιωσιμότητας γι’ αυτά (έστω κάποια προσχέδια) βασισμένες σε υπάρχουσες αλλά και σε τολμηρές και καινοτόμες ιδέες, ώστε να αποδείξουμε ότι δεν αντιδράμε μόνο στην ιδέα αλλά γνωρίζουμε ακριβώς τί είδους ανάπτυξη θέλουμε για την Ευρυτανία. Να αντιπροτείνουμε άμεσα τεκμηριωμένα σχέδια για το φλέγον θέμα. Και καλούμε και τη Εταιρεία Ευρυτάνων Επιστημόνων και την Πανευρετανική Ένωση για συνεργασία.
4. Να στρατεύσουμε εθελοντές για κάθε είδους εποχιακή δραστηριότητα, οπωσδήποτε εθελοντές πυροφύλακες για το καλοκαίρι (η νεολαία θ’ ανταποκριθεί μάλλον θερμά), αλλά και π.χ. αγροτουρισμό, δασική προστασία κ.λπ.
Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Αγγελική Σκοτίδα Νίκη Ρέκκα-Τζανάκου
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου