Γράφει η Μαρία Παν. Παναγιωτοπούλου
ΓΑΚ
- Αραπογιάννης Κώστας του Ιωάννη (1914-1942), από το Μεγάλο Χωριό, επαγγελματίας, μαχητής αλβανικού μετώπου
- Βαστάκης Δημήτριος, ιερέας-δάσκαλος,(1900-1942).
- Δασκαλάκης Δημήτριος του Γεωργίου, (1884-1942), από το Μεγάλο Χωριό, κτηματίας
- Καρυοφύλλης Ιωάννης του Δημητρίου, από το Μεγάλο Χωριό, δημοδιδάσκαλος, (1887-1942) - Κατσίμπας Χαρίλαος,(1904-1942) ενωματάρχης από Λιδωρίκι
- Κυρίτσης Νικόλαος του Γεωργίου,(1867-1942), από το Μικρό Χωριό, κτηματίας. - Μαντζιούτας Διονύσης του Κωνσταντίνου, από το Μεγάλο Χωριό, τηλεγραφητής, (1916-1942), αγωνιστής του αλβανικού μετώπου.
- Μέρμηγκας Χρήστος, από το Μεγάλο Χωριό ,αρχίατρος, (1885-1942).
- Μεσίρης Ιωάννης του Χαραλάμπους,(1897-1942, από το Μεγάλο Χωριό, επαγγελματίας.
- Οικονόμου Θεόδωρος του Γεωργίου,(1886-1942), από το Μεγάλο Χωριό, ανάπηρος πολέμου 1912-1913
- Παλιούρας Βασίλειος του Ιωάννου (1908-1942) από το Μεγάλο Χωριό, επαγγελματίας. Πρέπει να το θυμίσουμε πώς ο αναζητούμενος από τους Ιταλούς Βασίλης Παλιούρας παρουσιάστηκε για να απελευθερωθεί η έγκυος γυναίκα του Φωτεινή που είχε συλληφθεί στη θέση του.
- Σιταράς Ανδρέας του Δημητρίου, (1875-1942), από το Μεγάλο Χωριό, επιχειρηματίας.- Φλέγκας Χρίστος του Ιωάννου (1884-1942), από το Μικρό Χωριό, κτηματίας.
Οφείλουμε όμως να θυμίσουμε και τα ονόματα των υπόλοιπων εννέα τυχερών, Μεγαλοχωριτών και Προυσιωτών, που γλύτωσαν την θανατική εκτέλεση, αφού πρώτα βασανίστηκαν σωματικά και ψυχικά, καθώς υποχρεώθηκαν να παρακολουθήσουν, οι 7 από αυτούς, την εκτέλεση των 13:
- Γρηγορίου Σπυρίδων, από το Μεγάλο Χωριό.
- Δαράβαλη Μαρία, σύζυγος Κωνσταντίνου από Προυσό, μητέρα του Νικόλαου αντάρτη του ΕΔΕΣ. Αξίζει να θυμίσουμε εδώ πως η Δαράβαλη, στον Πύργο του Καρϊσκάκη, αφού σταυροκοπήθηκε, ρίχτηκε στον γκρεμό και γλύτωσε και από τους Ιταλούς και από το θάνατο.
- Δεληγιάννης Γεώργιος, πρόεδρος Προυσού.
- Οικονόμου Ελευθέριος, γραμματέας Μεγ. Χωριού.
- Παλιούρα Φωτεινή, σύζυγος του Βασιλείου.
- Πριγκιφύλλης Ιωάννης Αθ., γιατρός.
- Ραφτογιάννης Γιάννης, από τον Προυσό.
- Σταθογιάννης Γερμανός, ηγούμενος Προυσού.
- Τσελεπή Βασιλική, σύζυγος Δημητρίου.
Όλοι αυτοί συνελήφθησαν ως όμηροι των Ιταλών στην εκκαθαριστική επιχείρησή τους στην περιοχή Μικρού και Μεγάλου Χωριού και Προυσού, από τις 18-12-1942 ως τις 24-12-1942. Και δεν ήταν οι μόνοι. Ο παπα-Βαστάκης στο βιβλίο του παραθέτει και άλλων 40 Μεγαλοχωριτών τα ονόματα, που συνελήφθησαν και ανακρίθηκαν.Στόχος της επιχείρησης ήταν η εκκαθάριση της περιοχής από τους αντάρτες που δρούσαν στην περιοχή. Επειδή οι Ιταλοί όχι μόνο απέτυχαν στον στόχο τους αλλά και υπέστησαν επίθεση από τους αντάρτες του ΕΛΑΣ στο Μικρό Χωριό, επιδόθηκαν μανιωδώς στην ασφαλή για αυτούς συγκέντρωση πληροφοριών για τους αντάρτες, με τη σύλληψη και το βασανισμό πολιτών , εκδικούμενοι ταυτόχρονα για την ήττα τους.
1 σχόλιο :
Από τα οχυρά στο κάτεργο
Ο Σπύρος Δήμος, που γεννήθηκε το 1916 στο Μέγα Λάκκο των Σαραντάπορων της Καρδίτσας, ήταν κληρωτός του 1937, αλλά λόγω μιας ξηράς πλευρίτιδας πήρε ένα χρόνο αναβολή και κατόπιν ακολούθησε την κλάση του 1939. Κόντευε δε να απολυθεί αλλά καθώς φαινόταν ο πόλεμος να πλησιάζει την Ελλάδα, παρέμεινε στη μονάδα του, που κρατούσε την αμυντική «Γραμμή Μεταξά» στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα, στο οχυρό Νυμφαίας.
Οταν εισέβαλαν οι Γερμανοί στην Ελλάδα, την 6η Απριλίου 1941, δεν χρειάστηκαν παρά τρεις ημέρες για να κυκλώσουν και να εξουδετερώσουν τη γραμμή των οχυρών και έτσι υποχρέωσαν τους υπερασπιστές τους να παραδοθούν. Ετσι θυμάται ο μπαρμπα-Σπύρος, με τα χέρια ψηλά, αξιωματικοί και οπλίτες βγήκαν από το οχυρό και παραδόθηκαν στους κατακτητές. Από εκείνη τη στιγμή αρχίζει και η προσωπική του περιπέτεια, την οποία θυμάται καλά και την αφηγείται με ιδιαίτερες λεπτομέρειες.
«...Εγώ ήμουν σε ένα λόχο, σε ένα ύψωμα. Είχε 10 πολυβόλα προς όλες τις κατευθύνσεις και πάνω ένα αντιαεροπορικό. Ηρθαν, μας χτύπησαν. Δεν μπόρεσαν να το σπάσουν γιατί ήταν καλά οχυρωμένο, όλο τσιμέντα μέχρι μέσα. Κι έφυγαν, πήγαν στη Θεσσαλονίκη• δεν άργησαν να πάνε, είχαν μηχανοκίνητα. Μας λέει ο διοικητής μας, ένας Παπαδάκος Κωνσταντίνος από την Καλαμάτα: Παιδιά, δεν έχει ελπίδα τίποτα. Θα παραδοθούμε. Ούτε πυρομαχικά έχουμε, ούτε τίποτα. Αυτοί μπήκαν στο έδαφός μας, εμείς δεν κάνουμε τίποτα εδώ πίσω που είμαστε. Και καθώς μας είπε: τα χέρια επάνω, ανάταση και βγήκαμε από το οχυρό και μας περίμεναν οι Γερμανοί απ' έξω.
»Ακολούθησε έλεγχος εξονυχιστικός μην έχουμε καμιά χειροβομβίδα. Μας πήραν από εκεί και μας πήγαν στην Ξάνθη με τα πόδια, μπροστά εμείς και πίσω μας αυτοί με όπλα και μας κράτησαν σε στρατόπεδο αιχμαλώτων. Τους αξιωματικούς δεν ξέρω πού τους πήγαν. Εξω ήταν τα συρματοπλέγματα και ήταν φρουρά αυτοί γύρω. Την ημέρα δε, μόλις χάραζε, πηγαίναμε για δουλειά. Δουλειά... Μας έλεγαν, αυτά που χάλασε το μηχανικό, τώρα θα τα φτιάξετε. Καρότσι δουλεύαμε όλη τη ημέρα. Πείνα; Δεν λέγεται. Να σου πω, όχι υπερβολικά, δεν μας έδιναν καθόλου να φάμε. Το πρωί έρχονταν χαράματα ένας Γερμανός με το πιστόλι να τσακιστούμε γρήγορα και άμα αργούσαμε πυροβολούσε. Το βράδυ μας έδινε ο Δήμος της Ξάνθης. Τους επέτρεπαν να μας δώσουν από ένα κομμάτι ψωμί. Πέταγαν κομμάτια για να πάρουμε όλοι από τόσο δα, να ζήσουμε. Και έλεγαν, πήρατε όλοι; Οι Γερμανοί, όμως, τίποτα συσσίτιο. Μόνο δουλειά, Σε διάφορες μεριές, σε δρόμους, σε γέφυρες. Καρότσι, αμμοχάλικα, ό,τι ήθελαν αυτοί.
Δημοσίευση σχολίου