1 Ο ναός της Γέννησης του Χριστού Πρασιάς(Φώτο)

Με πρόσφατο Προεδρικό διάταγμα ΦΕΚ 219, τχ. 2 (2-3-1997), ο ναός χαρακτηρίστηκε διατηρητέο χριστιανικό μνημείο
 Ο ναός αυτός βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο του συνοικισμού. Από την προσωπική μας έρευνα δεν εντοπίσαμε στο χώρο των Αγράφων άλλο ναό αφιε¬ρωμένο στη Γέννηση του Χριστού μας. Αυτό είναι ενδιαφέρον στοιχείο από λατρευτική και ιστορική άποψη και οδηγεί στη βάσιμη υπόθεση, ότι ο τόπος αυτός στο παρελθόν κατοικήθηκε από βαθιά θρησκευόμενους ανθρώπους.
Ιερό Βήμα. Η αψίδα της κόγχης του Ιερού Βήματος είναι κατασκευασμένη από πωρόλιθο. Πρόκειται για υλικό συμπαγές, ανθεκτικό, εύκολο στην κατεργασία του και άφθονο στην περιοχή μας. Στην Κόγχη του Ιερού Βήματος παρατηρού¬με τρία διαζώματα. Στό επάνω η Θεοτόκος ως «Πλατυτέρα τών Ούρανών» μέσα σε κίτρινο φόντο παριστάνεται ένθρονος και φέρει το Χριστό ως βρέφος πάνω στα γόνατά της. Στο β' διάζωμα μέσα σε κυκλικά πλαίσια παριστάνονται οι ηγέ¬τες του Ισραηλιτικού λαού και οι προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης Μωϋσής και Ααρών.
Στο τρίτο διάζωμα παριστάνονται ολόσωμοι σε φυσικό σχεδόν μέγεθος οι Τρεις Ιεράρχες. Πάνω από την Κόγχη του Διακονικού βρίσκεται μικρό παρά¬θυρο. Στα δεξιά και κάτω απ’αυτό εικονίζεται ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου. Μέσα στην Κόγχη του Ιερού Βήματος εικονίζεται ο Ιησούς Χριστός σε νεανική ηλικία, με λευκό ένδυμα που φέρει μπλε και κόκκινες διακοσμήσεις και φωτοστέ¬φανο με τα αρχικά γράμματα: «Ο ΩΝ».
Αριστερά της κόγχης του Διακονικού και στο επάνω μέρος διακρίνεται εξαπτέρυγο, ενώ παρακάτω ακριβώς μορφή αγίου.


Το Τέμπλο. Ο Χριστός του Τέμπλου είναι ο αντιπροσωπευτικός τύπος του ανθρώπου της Μέσης Ανατολής περιοχή στην οποία έζησε άλλωστε και ο Κύ¬ριός μας. Ο Ιησούς παριστάνεται από τη μέση και πάνω, με το δ. χέρι ευλογεί, ενώ με το α. κρατεί ευαγγέλιο ανοικτό με τη φράση: «'Ο τρώγων μου τήν σάρκαν καί πίνων μου το αίμα έχει ζωήν αιώνιον κάγώ άναστήσω αύτον έν τη έσχάτει ήμέρα». Ο Χριστός αποδίδεται με μαύρα μαλλιά και γένεια κατά τη βυζαντινή τεχνοτροπία της Μακεδονικής Σχολής και βρίσκεται μέσα σε κίτρινο φόντο.
Η Θεοτόκος του Τέμπλου παριστάνεται από τη μέση και πάνω. Φέρει δε¬ξιά και αριστερά του φωτοστέφανου σε κεφαλαιογράμματη γραφή τις λέξεις: ΜΗΡ ΘΥ δηλαδή (Μήτηρ) (Θεού). Κάτω από τη γραφή ΜΗΡ στο ύψος του λαιμού της φέρει τον τίτλο «'Η ΕΛΕΟΥΣΑ». Ο Χριστός σε παιδική ηλικία βρίσκεται καθισμένος στο αριστερό χέρι της μητέρας του στο ύψος του λυγι- σμένου αγκώνα. Η εικόνα της Γεννήσεως του Χριστού στο Τέμπλο έχει εντε¬λώς καταστραφεΐ και πλέον σώζεται μόνο το προκατασκαυασμένο ξύλινο πλαίσιο στο οποίο κάποτε ανήκε. Η εικόνα του Προδρόμου παριστάνει τον προφήτη σε όρθια στάση 4/4, έχει φτερά στους ώμους του ως επίγειος άγγε¬λος, με το δεξί του χέρι ευλογεί, ενώ με το αριστερό κρατεί ειλητάριο που φέ¬ρει την επιγραφή: «Μετανοείτε ήγικεν γάρ ή Βασιλεία τών ούρανών».

Πάνω από την Ωραία Πύλη υπάρχει κτητορική επιγραφή του 1609, η οποία σώζεται σε καλή γενικά κατάσταση εκτός από το όνομα του δωρητή που έχει γίνει δυσδιάκριτο. Π επιγραφή έχει ως εξής: «Ανηγέρθη καί άνι- στορήθη ό θείος ούτος τέμπλος, άρχιερατεύοντος δέ Νικηφόρου Αρχιερέ- ως, ίερατεύοντος Τωάννου ίερέως• καί οί δαπανώντες αύτού ’Ιωάννης ίε- ρεύς τού Δημήτρη καί ή μήτηρ του Λάσκω καί τά τέκνα αύτού Γεωργίου καί ’Αποστόλου καί πρεσβυτέρα ’Αγόρω. "Ετη ζριζ'. Χείρ εύτελούς δέ ’Ιωάν- νου τλήμονος τού ’Αγραφιώτου Θωμαης καί εις μνημόσυνον αύτού»141. Την επιγραφή αυτή κατέγραψε και ο Δημήτρης Λουκόπουλος και την παραθέτει σε γνωστό έργο του142. Ακριβώς πάνω από την προηγούμενη επιγραφή βρίσκεται άλλη σύμφωνα με τον Δημήτρη Λουκόπουλο και φαίνεται πως συμ¬φωνεί με την επιγραφή του χρυσοκέντητου Επιταφίου της Μονής Τατάρνας, έργο του κεντητή Αρσενίου με χρονολογία 1583-1584143. Η επιγραφή στο ναό της Γεννήσεως του Χριστού είναι η ακόλουθη: «+ Τήν δευτέραν σου, βασι¬λεύ, παρουσίαν πίστει καί πόθω προσδοκώ, έξίσταμαι καί τρέμω.
Πώς άτε- νίσω σοι, Κριτά; πώς εΐπω σοι τάς πράξεις μου. πώς φύγω τάς κολάσεις• άπαγορεύω έμαυτόν! Προς σέ, νικητά, καταφεύγω. βνα εύρω σήν] εύσπλα- χνίαν. Δέξαι δέησιν δέ Τωάννου, δούλου, τού ίερέως καί μή παρίδης κάμοί τω γεγραφότι»144. Η επιγραφή αυτή πρέπει σε μελλοντική έρευνα να εξετα¬στεί σε συνάρτηση με το έτος 1609 που αγιογραφήθηκε ο ναός και με τον εντοπισμό από μέρους μας τοπωνυμίου στο συνοικισμό του Προδρόμου ότι στο χωριό μας έζησε κάτοικος με το επώνυμο Λούπος.
Υπενθυμίζω και εδώ ότι ο Αποστόλης Λούπος και η συνοδεία του είναι οι τεχνίτες του χρυσοκέ¬ντητου «Αέρος» της Μονής Τατάρνας με έτος κατασκευής το 1585, χρονο¬λογία που απέχει μόνο 24 χρόνια από το 1609, όταν αγιογραφήθηκε ο ναός της Γεννήσεως Χριστού Πρασιάς. Οι συνδυασμοί αυτοί μπορεί στο μέλλον να αποκαλύψουν στοιχεία, με τα οποία θα αποδειχθεί η άμεση σχέση του χω¬ριού μας με τη Μονή Τατάρνας.

Πάνω από την Ωραία Πύλη βρίσκεται άλλη εικόνα σήμερα κατεστρα- μένη και ψηλότερα εικονίζεται ο Χριστός ως Δεσπότης των πάντων. Πά¬νω από το Χριστό Δεσπότη βρίσκεται ξυλόγλυπτος Σταυρός με θέμα τη Σταύρωση του Κυρίου. Στις τέσσερις κεραίες του παριστάνονται τα σύμ¬βολα των τεσσάρων Ευαγγελιστών (αετός - Ιωάννης, μόσχος - Λουκάς, λέ¬ων - Μάρκος, άγγελος - Ματθαίος). Η πρώτη εικονογραφική σειρά (διάζωμα) πάνω από την Ωραία Πύλη περιλαμβάνει 17 παραστάσεις σε στάση 3/4. Στα δύο άκρα του διαζώματος πάνω από την προηγούμενη ζώνη, παριστάνονται τέσσερις ακόμα μορφές από δύο σε κάθε άκρο. Ανάμεσά τους παρεμβάλλονται οι 12 Απόστολοι και έχουν στο μέσον τους τη Θεοτόκο. Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζουν τα θυρόφυλλα του Ιερού Βήματος με διάφορες παραστάσεις καθώς και μερικά μικρά λατρευτικά αντικείμενα που βρίσκονται στο πίσω μέρος του τέμπλου ακουμπισμένα σε πρόχειρα ξύλινα ράφια.

Τα κείμενα είναι του Συγγραφέα Βασίλη Γ. Χαλαστάνη απο το βιβλίο του "Πρασιά Ευρυτανίας Ά Μέρος"2005