Ήμουν μαθητής της Ε΄ Γυμνασίου ή της Εβδόμης, που επίσης λεγόταν ως απόηχος του παλιού οχτατάξιου, και στο μάθημα της Αρχαίας Ιστορίας βλέπω ένα αλέτρι ακριβώς ίδιο σαν αυτό που είχαμε στο σπίτι. Στη λεζάντα έγραφε: “Ησιόδειο άροτρο”, εμείς στο σπίτι το λέγαμε ησόδειο. Ήταν η πρώτη φορά, που μέσω ενός ζωντανού εργαλείου –του ησοδείου- έκανα ένα ωραίο ταξίδι στη γη και στα χρόνια του Ησιόδου.
Με το όργωμα η διαδικασία ανασκαφής του εδάφους είναι συνεχής και κατά συνέπεια πιο παραγωγική, σε σχέση με το σκάψιμο. Υπάρχουν δύο τρόποι οργώματος. Το όργωμα που αυλακώνει το έδαφος και αυτό που αναστρέφει το οργωμένο χώμα.
Ησόδεια (ησιόδεια) έλεγαν τα άροτρα αυλακώσεως, αυτά δηλαδή που μόνο διεμβόλιζαν το χώμα αλλά δεν το ανέστρεφαν. Το μακρύ ξύλινο ησόδειο (για το οποίο μιλάμε) λεγόταν βοϊδάλετρο όμως στην ουσία ήταν γελαδάλετρο. Τα βόδια στην Ευρυτανία δεν αφθονούσαν. Τα ελάχιστα που υπήρχαν… καλοπερνούσαν. Tα είχαν για ζευγάρωμα και όχι για όργωμα.
Το ξύλινο “ησόδιο”, μαζί με το σαμάρι, είναι δυο θαυμαστές κατασκευές κατασκευασμένες εξ ολοκλήρου από ξύλο, με τέτοιες όμως συναρμογές ώστε να αντέχουν τις σκληρές καταπονήσεις των δυο επαχθέστερων εργασιών του αγρότη, του οργώματος και των μεταφορών.
Τα ξύλα που αποτελούν το κορμό του ξυλάλετρου είναι το ελάτινο σταβάρι και το πλατανίσιο κουντούρι, όπως κατασκευάζονταν στο χωριό μου, που αφθονούσαν και τα δυο αυτά δένδρα. Αυτά έπρεπε να έχουν από φυσικού τους το ανάλογο σχήμα και ο νοικοκύρης έπρεπε να τα εντοπίσει μεταξύ χιλιάδων άλλων. Έτσι πάντα είχε τα μάτια του ανοιχτά κι όταν τα εντόπιζε τα έκοβε αβλεπί και τα αποθήκευε στα χαγιάτια του.
Αυτήν την αλήθεια πρόβαλλε ένας λαϊκός μύθος, που άργησα πολύ να τον καταλάβω. Ήτανε, λέει, σαράντα βλάχοι κάτω από ένα θεόρατο πλάτανο. Ένας βλέπει ένα κλωνάρι και λέει: “Ωραίο κλωνάρι για κουντούρι”. Συμφώνησαν κι οι άλλοι. Όμως πώς να το κόψου, αφού κανένας δεν είχε τσεκούρι. Ένας πρότεινε: “Θα ανέβω στο πλάτανο και θα κρεμαστώ από το κλωνάρι, μετά ένας θα ανεβείτε και σεις και θα πιαστεί ο ένας από τον άλλο κι από το βάρος θα κοπεί το κλωνάρι”. Έτσι έγινε και έφτιαξαν μια ανθρωποαλυσίδα, που ξεκίναγε από το κλωνάρι. Σε κάποια στιγμή στέγνωσαν τα χέρια του πρώτου και γλίστραγαν. Απολιέται από το κλωνάρι για να τα φτύσει κι έτσι όλοι έπεσαν κάτω και σκοτώθηκαν.
Υ.Γ. Ο Μωυσής έγραψε στο Δευτερονόμιο: “ουκ αροτριάσεις μόσχω και όνω επί τω αυτώ” όμως στην ανάγκη παραβαίνεις και τις θεόπνευστες εντολές, όπως μας το επιβεβαιώνει η φωτογραφία.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου