Το στειλιάρι είναι κατ΄ αρχήν ένα γερό ξύλο ανθεκτικό σ΄ όλες σχεδόν τις μορφές καταπόνησης, όπως κάμψη, στρέψη, εφελκυσμός, θλίψη κ.λπ. Αν είναι και ίσιο αγγίζει την τελειότητα. Το χειροποίητο στειλιάρι ευθυγραμμίζεται πελεκώντας το με το τσεκούρι και λειαίνεται με το ξυλοφάι ή το ροκάνι.
Τα στειλιάρια υποδιαιρούνται σε τσαποστείλια για τσαπιά και τσεκουροστείλια για τσεκούρια. Τα πρώτα είναι στρογγυλά με διάμετρο ένα χεροκράτι (περίπου 4 εκ.) και μήκους περίπου στο μέτρο και τα δεύτερα οβάλ με μήκος από μισό έως ένα μέτρο. Τα πρώτα ήταν κυρίως από ελατοκορφές, αλλά και από άγρια ξύλα, όπως δρυς και πουρνάρι και τα δεύτερα ήταν από άγρια ξύλα δηλ. δρυς, πουρνάρι και κρανιά.
Το στειλιάρι είναι ελαφρώς κωνικό στο ένα άκρο του, ώστε να σφηνώνει στο σπιτ (από το τουρκ. ispit) ήτοι στην ειδική προς τούτο οπή των εργαλείων Με τη χρήση και το χρόνο, το σφηνωμένο άκρο στο εργαλείο χάνει την κωνικότητά του και ξεσφηνώνεται, οπότε κάποιες πρόκες ή ένα ειδικό σιδεράκι (λόθρα) ή ένας τσιγκάκος αποκαθιστά τη φθαρμένη κωνικότητα του άκρου του στειλιαριού.
Φρόντιζαν τα στειλιάρια να είναι ευθυτενή, μα και πέτσικα να ήταν δε πείραζε τόσο, αρκεί στην τοποθέτησή του η καμπυλότητα του στειλιαριού να ευθυγραμμιζόταν με το επίπεδο συμμετρίας του εργαλείου.
Ξύλινη λαβή είχαν πάρα πολλά εργαλεία, όμως τα μεγαλύτερα από τα τσαποστείλια και τα μικρότερα από τα τσεκροστείλια τα έλεγαν ξύλα. Μεγάλα, και κατά κανόνα ελάτινα, ήταν τα κοσιόξυλα, τα τσουγκρανόξυλα, τα φτυαρόξυλα κ.ά. Μικρά και συνήθως κρανίσια ήταν τα σκεπαρνόξυλα και τα ξύλα των σφυριών. Τα πιο μικρά ξύλα, ήταν σε μέγεθος παλάμης, όπως στο μυστρί και στο δρεπάνι και λέγονταν χερούλια.
Το καλύτερο στειλιάρι είναι το χειροποίητο και το πλέον κατάλληλο για έναν γερό... ξυλοδαρμό.
Στειλιαρά λέγαμε προσβλητικά κάποιον άχαρο και άγαρμπο. “Στειλιάρια καρπενησιώτικα” μας έλεγαν –και μας λένε- υποτιμητικά οι άλλοι. Όμως ποιος δε θάθελε να ήταν ένα στειλιάρι “ίσιο κι ορθό”, γερό κι ηλιοθρεμμένο και κομμένο απ΄ τα ρουμάνια των βουνών μας;
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου