1 Πάντα η ιστορία επαναλαμβάνεται ως φάρσα..

Του Δ. ΕΥΑΓΓΕΛΟΔΗΜΟΥ 
Δημοσιογράφου
Πριν από πολλά πολλά χρόνια στο καινούργιο, τότε δημοτικό «καφέ» της κεντρικής πλατείας του Καρπενησιού έγινε ένα πρωτότυπο εμπορικό event.  H βιομηχανία Ιζόλα παρουσίασε μια σειρά από οικιακές ηλεκτρικές συσκευές και συσκευές υγραερίου, στις οποίες προεξάρχουσα θέση είχαν οι κουζίνες.
Υπάλληλοι της βιομηχανίας έδειχναν στις Καρπενησιώτισες νοικοκυρές το πόσο εύκολα θα μαγείρευαν και θα έψηναν στις λαμπερές εκείνες οικοσκευές. Εκθαμβες παρακολουθούσαν τον τρόπο με τον οποίο θα απαλλάσσονταν μια και καλή από τις γάστρες και τις γκαζιέρες.
Ακόμη θυμάμαι τη μακαρίτισσα τη μάνα μου να παιδεύεται ανάβοντας φωτιά στην αυλή για να βάλει στη γάστρα το ψωμί και την πίτα και να παλεύει με μια γκαζιέρα που κάθε τόσο ήθελε «τρομπάρισμα» και η οποία κάπνιζε μαυρίζοντας κατσαρόλες, τηγάνια, χέρια και πρόσωπο.
Αυτή η γκαζιέρα λειτουργούσε με καθαρό πετρέλαιο. Πολλάκις, κατηφόριζα από το σπίτι έως το δεύτερο Δημοτικό Σχολείο, όπου το «Μονοπώλιο» να αγοράσω πετρέλαιο, σπίρτα και αλάτι. Το «Μονοπώλιο» πουλούσε ακόμη τσιγαρόχαρτα και τραπουλόχαρτα. Λειτουργούσε, αν θυμάμαι καλά, έως τα τέλη της δεκαετίας του 1970.
Τι ήταν αυτό το «Μονοπώλιο» και γιατί μας απασχολεί σε τούτο το σημείωμα; Σας προτρέπω μαζί να κάνουμε μια βουτιά στην Ιστορία, απ΄ όπου πολλά διδάγματα βγάζουμε και επανειλημμένα δικαιώνεται το υπό των σοφών λεχθέν ότι «πάντα η ιστορία επαναλαμβάνεται ως φάρσα.

Τον Δεκέμβριο του 1893, λοιπόν ο Χαρίλαος Τρικούπης, ένας οραματιστής συντηρητικός πολιτικός πλην όμως εξ ανάγκης οπαδός της επεκτατικής δημοσιονομικής πολιτικής, αναγκάζεται να αναφωνήσει το "δυστυχώς, επτωχεύσαμεν" μετά την άρνηση του βασιλιά να υπογράψει ένα νέο δάνειο από την αγγλική κυβέρνηση. Δόσεις από προηγούμενα δάνεια δεν πληρώθηκαν και μαιραία, η χώρα μπήκε σε οικονομική επιτήρηση από τους προηγούμενους πιστωτές της.
 Οι πιστωτές αυτοί επέβαλαν μια σειρά από όρους, ώστε να διασφαλίσουν την πιθανότητα να πάρουν κάποτε πίσω τα λεφτά τους. Ανάμεσα στους όρους, η μείωση του κρατικού τομέα, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου αποτελούνται από στρατιωτικούς. Οι στρατιωτικοί θορυβημένοι για τις θέσεις τους, τους μισθούς τους και τα προνόμιά τους άρχισαν έναν αγώνα για να αποδείξουν τη χρησιμότητά τους υποδαυλίζοντας τα εθνικιστικά αντανακλαστικά και τα αλυτρωτικά αισθήματα των πολιτών, οι οποίοι κατ΄αυτόν τον τρόπο ηρνούντο να κατανοήσουν τα πραγματικά αίτια της κρίσης.
Τι συγκεντρώσεις, τι ξήλωμα πεζοδρομίων, τι «αγανακτισμένοι» στις πλατείες! Οι λαϊκιστές της εποχής οργίασαν και στις εκλογές του 1895 ο Τρικούπης δεν κατάφερε να εκλεγεί ούτε βουλευτής!
Ο αντίπαλός του, ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης, ακολουθώντας μια άκρως λαϊκιστική και δημαγωγική πολιτική και να δώσει ένα διέξοδο τη «λαϊκή οργή» ενεπλάκη σε έναν πόλεμο με την Οθωμανική Αυτοκρατορία που κατέληξε σε μια πρωτοφανή εθνική ήττα και τα πράγματα θα ήταν χειρότερα εάν δεν επενέβαιναν οι Μεγάλες Δυνάμεις για να κρατήσουν τα τουρκικά στρατεύματα λίγο έξω από τη Λαμία!
Στη συνθήκη που ακολούθησε ναι μεν τα πράγματα επανήλθαν στο σημείο που βρίσκονταν πριν από τον πόλεμο, αλλά η Υψηλή Πύλη πέτυχε πολεμική αποζημίωση από ένα κράτος με άδεια ταμεία. Η τότε τρόικα (Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία και Ρωσία) προθυμοποιήθηκαν να βοηθήσουν με την παροχή ενός νέου δανείου που θα έδινε την δυνατότητα στην Ελλάδα να αποπληρώσει τους Οθωμανούς και να δώσει ένα κεφάλαιο για το νέο ξεκίνημα.
Στο πλευρό της «τρόικας» ήρθαν να προστεθούν οι άλλες τρεις διαμεσολαβήτριες χώρες, και όλες μαζί αποτέλεσαν την Διεθνή Οικονομική Επιτροπή που έβαλαν τη χώρα κάτω από ασφυκτικό έλεγχο επί δεκαετίες.
Το δάνειο που συνήφθη το 1898 ήταν 150 εκατ. χρυσά γαλλικά φράγκα, από τα οποία τα 94,3 εκατ. ήταν η αποζημίωση της Υψηλής Πύλης. Από τα υπόλοιπα 55,7 εκατ. έπρεπε να πληρωθούν τα τοκοχρεολύσια του 1897 για το ήδη υπάρχον εξωτερικό χρέος και τα υπόλοιπα να καλύψουν το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού για το 1897.
Η ΔΟΕ ανέλαβε την εποπτεία της συγκέντρωσης και της χρήσης των εσόδων από το Μονοπώλιο, τον φόρο κατανάλωσης καπνού, τα τέλη χαρτοσήμου και τους δασμούς του τελωνείου του Πειραιά. Αυτές οι πρόσοδοι, που αναλογούσαν, το 1898, στο 35% των τακτικών εσόδων του κράτους, θα πήγαιναν στην εξόφληση του δανείου.
 Παρά το προσβλητικό για την εθνική αξιοπρέπεια ζήτημα του ελέγχου, η παρουσία της ΔΟΕ αποκατέστησε στο εξωτερικό το κλίμα εμπιστοσύνης προς την Ελλάδα. Οι ξένοι διαπίστωσαν ότι η χώρα είναι σε θέση να τακτοποιήσει τα οικονομικά της. Παράλληλα, ενισχύθηκε η δανειοληπτική ικανότητα του κράτους στη διεθνή κεφαλαιαγορά, καθώς η ΔΟΕ δέχθηκε να διαδραματίζει ρόλο εγγυητή στα εξωτερικά δάνεια που συνήφθησαν μετά το 1898 και έως τον Α' Παγκόσμιο πόλεμο.
Επίσης, η περιοριστική οικονομική πολιτική - παρά τις επικρίσεις που δέχθηκε - είχε ορισμένες θετικές συνέπειες, καθώς ενίσχυσε την εισροή  στη χώρα ξένων κεφαλαίων και μεταναστευτικών εμβασμάτων.
 Οι ιδέες της τότε «τρόικας» μεταλαμπαδεύτηκαν σε ένα μεγάλο κομμάτι του πολιτικού συστήματος που υιοθέτησαν την αρχή του μικρού κράτους, των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών και την τήρηση των διεθνών νομισματικών κανόνων.
Για κάμποσα χρόνια η Ελλάδα πορεύθηκε εν ηρεμία, ο Βενιζέλος βρήκε πρόσφορο έδαφος για της μεταρρυθμίσεις του, ώσπου και πάλι οι λαϊκιστές υπερίσχυσαν και έριξαν τη χώρα στα βράχια.
Μάλιστα, μετά την νέα πτώχευση του 1933, ως απόρροια της οικονομικής εξάντλησης από τους συνεχείς πολέμους και το μεγάλο κόστος της Μικρασιατικής Καταστροφής, ο Βενιζέλος χάνει κι αυτός τις εκλογές και αυτοεξορίζεται στο Παρίσι.
Η τελευταία δόση του δανείου του 1898 εξοφλήθηκε το 1978, οπότε έκλεισε και το «Μονοπώλιο».
Στο μεσοδιάστημα, πολλά συνέβησαν, πολλά ξεχάστηκαν. Πόλεμοι, αδερφοφάδες, δικτατορίες, ανεύθυνοι λαϊκιστές πολιτικοί που εκμεταλλεύθηκαν έναν λαό επιρρεπή στα παραμύθια, στη συνωμοσιολογία και στον τζάμπα εθνικισμό, επομένως πάντα ένα πρόθυμο θύμα!
Εν τέλει: Δεν θα κάνω τον δάσκαλο συνδέοντας όσα είπαμε παραπάνω με τα σημερινά. Το μυαλό το έχουμε για να δουλεύει!