1 Οι Ευρυτάνες ήρωες αγωνιστές που συμμετείχαν στη Εθνική Αντίσταση

Γράφει η Μαρία Παν. Παναγιωτοπούλου
ΓΑΚ
- Αραπογιάννης Κώστας του Ιωάννη (1914-1942), από το Μεγάλο Χωριό, επαγγελματίας, μαχητής αλβανικού μετώπου
- Βαστάκης Δημήτριος, ιερέας-δάσκαλος,(1900-1942).
- Δασκαλάκης Δημήτριος του Γεωργίου, (1884-1942), από το Μεγάλο Χωριό, κτηματίας
- Καρυοφύλλης Ιωάννης του Δημητρίου, από το Μεγάλο Χωριό, δημοδιδάσκαλος, (1887-1942) - Κατσίμπας Χαρίλαος,(1904-1942) ενωματάρχης από Λιδωρίκι
- Κυρίτσης Νικόλαος του Γεωργίου,(1867-1942), από το Μικρό Χωριό, κτηματίας. - Μαντζιούτας Διονύσης του Κωνσταντίνου, από το Μεγάλο Χωριό, τηλεγραφητής, (1916-1942), αγωνιστής του αλβανικού μετώπου.
- Μέρμηγκας Χρήστος, από το Μεγάλο Χωριό ,αρχίατρος, (1885-1942).
- Μεσίρης Ιωάννης του Χαραλάμπους,(1897-1942, από το Μεγάλο Χωριό, επαγγελματίας.
- Οικονόμου Θεόδωρος του Γεωργίου,(1886-1942), από το Μεγάλο Χωριό, ανάπηρος πολέμου 1912-1913
- Παλιούρας Βασίλειος του Ιωάννου (1908-1942) από το Μεγάλο Χωριό, επαγγελματίας. Πρέπει να το θυμίσουμε πώς ο αναζητούμενος από τους Ιταλούς Βασίλης Παλιούρας παρουσιάστηκε για να απελευθερωθεί η έγκυος γυναίκα του Φωτεινή που είχε συλληφθεί στη θέση του.

- Σιταράς Ανδρέας του Δημητρίου, (1875-1942), από το Μεγάλο Χωριό, επιχειρηματίας.
- Φλέγκας Χρίστος του Ιωάννου (1884-1942), από το Μικρό Χωριό, κτηματίας.
Οφείλουμε όμως να θυμίσουμε και τα ονόματα των υπόλοιπων εννέα τυχερών, Μεγαλοχωριτών και Προυσιωτών, που γλύτωσαν την θανατική εκτέλεση, αφού πρώτα βασανίστηκαν σωματικά και ψυχικά, καθώς υποχρεώθηκαν να παρακολουθήσουν, οι 7 από αυτούς, την εκτέλεση των 13:
- Γρηγορίου Σπυρίδων, από το Μεγάλο Χωριό.
- Δαράβαλη Μαρία, σύζυγος Κωνσταντίνου από Προυσό, μητέρα του Νικόλαου αντάρτη του ΕΔΕΣ. Αξίζει να θυμίσουμε εδώ πως η Δαράβαλη, στον Πύργο του Καρϊσκάκη, αφού σταυροκοπήθηκε, ρίχτηκε στον γκρεμό και γλύτωσε και από τους Ιταλούς και από το θάνατο.
- Δεληγιάννης Γεώργιος, πρόεδρος Προυσού.
- Οικονόμου Ελευθέριος, γραμματέας Μεγ. Χωριού.
- Παλιούρα Φωτεινή, σύζυγος του Βασιλείου.
- Πριγκηφιλης Ιωάννης Αθ., γιατρός.
- Ραφτογιάννης Γιάννης, από τον Προυσό.
- Σταθογιάννης Γερμανός, ηγούμενος Προυσού.
- Τσελεπή Βασιλική, σύζυγος Δημητρίου. Όλοι αυτοί συνελήφθησαν ως όμηροι των Ιταλών στην εκκαθαριστική επιχείρησή τους στην περιοχή Μικρού και Μεγάλου Χωριού και Προυσού, από τις 18-12-1942 ως τις 24-12-1942. Και δεν ήταν οι μόνοι. Ο παπα-Βαστάκης στο βιβλίο του παραθέτει και άλλων 40 Μεγαλοχωριτών τα ονόματα, που συνελήφθησαν και ανακρίθηκαν.

Στόχος της επιχείρησης ήταν η εκκαθάριση της περιοχής από τους αντάρτες που δρούσαν στην περιοχή. Επειδή οι Ιταλοί όχι μόνο απέτυχαν στον στόχο τους αλλά και υπέστησαν επίθεση από τους αντάρτες του ΕΛΑΣ στο Μικρό Χωριό, επιδόθηκαν μανιωδώς στην ασφαλή για αυτούς συγκέντρωση πληροφοριών για τους αντάρτες, με τη σύλληψη και το βασανισμό πολιτών , εκδικούμενοι ταυτόχρονα για την ήττα τους.