1 O σκαφτιάς..

Γράφει ο Αλέξανδρος Χουλιαράς
Από τώρα μέχρι την αρχή της άνοιξης οι γεωργικές εργασίες απαιτούσαν το λιγότερο σκάψιμο. Ήταν η περίοδος που ο σκαφτιάς υποαπασχολούνταν και ξαπόσταινε.
Η επαχθέστερη και απεχθέστερη και επονείδιστη και επώδυνη εργασία ήταν το σκάψιμο και ο σκαφτιάς, ως επάγγελμα, ήταν ο πιο υποτιμημένος για γαμπρός και ακατάλληλος για προεστός. Η απέχθεια του επαγγέλματος συμπυκνωνόταν σ΄ αυτό που έλεγαν οι αριστοκράτες τεμπέληδες του χωριού: “δεν πιάνω στα χέρια μου τα εργαλεία που θα με θάψουν” και η επάχθεια εκφραζόταν μ΄ αυτό που έλεγαν στο χωριό μου: “εσύ θέλεις τον κασμά του Λαυρέντη” που ήταν ο βαρύτερος κασμάς του χωριού.
“Βαρύ το σκαφείον” έλεγαν οι αρχαίοι ημών πρόγονοι. Το σκάπτειν ήταν εργασία των δούλων, μόνο το... “ένδον σκάπτειν” ήταν η εργασία των ελεύθερων πολιτών. Και ο πατέρας μου, ευθυγραμμιζόμενος με τους αρχαίους έλεγε: “Το τσαπί και το δικέλλι η ψυχή μου δεν το θέλει”.
Σ΄ όλες τις εργασίες οι άνθρωποι θα έκαναν παράλληλα και κάτι ψυχαγωγικό. Θα τραγουδούσαν, θα έλεγαν χωρατά και κουτσοκέφαλα, θα έκαναν φάρσες ή απλά θα κουβέντιαζαν. Από αυτά τίποτα δεν έκαναν όταν έσκαβαν. Πάντως και μένα, που μου άρεσαν όλες οι εργασίες, το σκάψιμο μου προκαλούσε αλλεργία! Όμως παρά ταύτα εκμέτρησα ένα μέρος της ζωής μου ως σκαφτιάς. Από αυτή τη δουλειά έχω αποθησαυρίσει πολύ απέχθεια και λίγα ανέκδοτα.
Τελειόφοιτος του πάλαι ποτέ "Mικρού Πολυτεχνείου", σκάβαμε ένα χαντάκι μ΄ έναν μακαρίτη συγχωριανό μου. Αυτός κασμά και γω φτυάρι. Η εργασία επαχθής, κυρίως ως προς το λιοπύρι, και απεχθής ως προς την επιστασία. Σε κάποια στιγμή μου λέει ο ομοχάντακος: "Ισύ δεν έ΄εις πρόβλημα, θα γίνεις πτυούχος (πτυχιούχος) και θα γλιτώ΄εις".

Μια άλλη φορά, ο φίλος μου ο Θανάσης και γω, δουλεύαμε στο Δασαρχείο, ως ανειδίκευτοι εργάτες. Ο επιστάτης επειδή είμασταν οι πιο δυνατοί εργάτες, όπως μας είπε, μας έδωσε από έναν μεγάλο κασμά και μας έβαλε, παρά τη θέλησή μας, να σκάψουμε σ΄ ένα δύσκολο ημιβραχώδες μέρος. Με τις πρώτες κασμαδιές σπάσαμε το πρώτο στειλιάρι. Μας το άλλαξε. Σπάσαμε και δεύτερο. Μας το άλλαξε.
 Το ξανασπάσαμε. Στο τρίτο άλλαξε εμάς, σε καλύτερη θέση κι έτσι γλύτωσαν κάμποσα στειλιάρια. Κάτι τέτοια με οδήγησαν να ερωτευτώ έναν μηχανικό εκσκαφέα, ο οποίος, σε κάποια φάση, έσκαβε για μένα και γω απλώς τον παρακολουθούσα.
Πάντως για να λέμε και του στραβού το δίκιο το εργαλείο, που μας εισήγαγε στον πολιτισμό ήταν το τσαπί. Μ΄ αυτό ο άνθρωπος από συλλέκτης τροφών έγινε ο ίδιος παραγωγός. Αυτό το... απεχθές εργαλείο μας πρόσφερε πολύ περισσότερα από ότι οι μηχανικοί εκσκαφείς, οι υπολογιστές και τα τόσα άλλα τέλεια βιομηχανικά εργαλεία.